Voorkomen is beter dan genezen

Veel aandeelhouders denken bij de oprichting van hun bv nog niet aan ruzie. Maar ook bij een goedlopende samenwerking kunnen belangen en visies op termijn uiteenlopen. Denk aan een verschil van inzicht over de strategie, onvrede over de verdeling van taken of een zakelijk meningsverschil dat persoonlijk wordt.

Een goede geschillenregeling in de aandeelhoudersovereenkomst helpt dan om erger te voorkomen. Daarin leg je bijvoorbeeld vast:

• Wat jullie doen bij een patstelling (gelijk aantal stemmen).

• Hoe jullie omgaan met een conflict.

• Wanneer jullie een onafhankelijke derde inschakelen (bijvoorbeeld een arbiter of deskundige).

• Of en hoe jullie bij een geschil aandelen overdragen.

Zorg dat je niet afhankelijk bent van de wettelijke regeling alleen. Die is er vooral voor als je er echt niet meer uitkomt. Met een maatwerkregeling voorkom je vaak al dat het zover komt.

Mediation

Als jullie geen contractuele geschillenregeling hebben, of als jullie er ondanks die geschillenregeling toch niet uitkomen, bijvoorbeeld omdat er meer speelt, dan kunnen jullie overwegen om een mediator in te schakelen.

Bij mediation begeleidt een onafhankelijke derde jullie naar een oplossing. Dit werkt vooral goed als de relatie nog niet helemaal verstoord is. Mediation kent verschillende voordelen: jullie houden de regie zelf in handen, de procedure is snel en vertrouwelijk en het slagingspercentage van mediation is hoog. Let wel op: alle partijen moeten willen meewerken.

Wettelijke geschillenregeling: uitstoting of uittreding

Lukt het niet om samen tot een oplossing te komen? Dan biedt de wet een zwaarder middel: de wettelijke geschillenregeling. Deze geschillenregeling kent twee smaken:

• Uittreding betekent dat jij als aandeelhouder via de rechter eist dat jouw aandelen worden overgenomen.

• Uitstoting betekent dat jij de andere aandeelhouder via de rechter dwingt zijn aandelen aan jou over te dragen.

De rechter kan alleen tot uitstoting of uittreding besluiten als er sprake is van zodanige gedragingen dat een voortzetting van het aandeelhouderschap niet langer redelijk is. Dat is een strenge toets. Daarom is een goede voorbereiding essentieel.

Op 1 januari 2025 is de Wet aanpassing geschillenregeling en verduidelijking ontvankelijkheidseisen enquêteprocedure (Wagevoe) in werking getreden. De Wagevoe geldt voor alle niet-beursgenoteerde bv’s en nv’s. Sinds deze datum moeten uittredings- en uitstotingsprocedures bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof in Amsterdam worden behandeld. Ook is er een aantal procedurele wijzigingen doorgevoerd, waardoor aandeelhoudersgeschillen sneller en efficiënter kunnen worden behandeld.

Enquêteprocedure bij de Ondernemingskamer

Als het conflict het functioneren van de onderneming raakt of er sprake is van wanbeleid, is een enquêteprocedure (eveneens bij de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam) ook een optie. Een voordeel is dat de Ondernemingskamer ook onmiddellijke voorzieningen kan treffen, zoals het schorsen van een bestuurder of het (tijdelijk) schorsen van stemrecht op aandelen.

De Ondernemingskamer kijkt niet alleen naar wat er juridisch is misgegaan, maar ook naar hoe de verhoudingen binnen de onderneming zijn ontspoord. Daardoor biedt deze procedure meer ruimte om daadwerkelijk tot herstel of afwikkeling te komen.

Ruziesplitsing, verkopen of ontbinden

Tot slot is er nog een aantal andere opties:

• De zogenaamde ‘ruziesplitsing’, een regeling waarbij jullie afspreken om ieder een deel van het bedrijf voort te zetten. De bestaande bv houdt op te bestaan en het vermogen van deze bv wordt verdeeld onder de twee nieuw opgerichte bv’s. Bij deze optie moet de onderneming wel geschikt zijn om te worden gesplitst. Jullie moeten er bovendien rekening mee houden dat jullie wellicht concurrenten van elkaar worden.

• Verkopen of ontbinden: uiteraard kunnen jullie ook besluiten om de onderneming te verkopen. Lukt dit niet en wil niemand verder? Dan kan de bv worden ontbonden.

Waarom juridisch advies belangrijk is

Een aandeelhoudersgeschil kan veel kapot maken. De waarde van de onderneming daalt, relaties worden onherstelbaar beschadigd en besluitvorming ligt stil. Toch is het in veel gevallen mogelijk om het tij te keren of in ieder geval gecontroleerd af te wikkelen.

Zorg dus dat je tijdig juridisch advies inwint. Dat geldt niet alleen tijdens een geschil, maar ook bij het opstellen of herzien van de aandeelhoudersovereenkomst. Met een goed doordachte geschillenregeling kan veel ellende worden voorkomen.

Heb je hier vragen over, of advies nodig? Neem dan gerust contact met ons op. We helpen je graag.