De CAO is afgelopen. Wat geldt er nu?

Mei 2022

Door Henk van Amerongen

Elke CAO wordt afgesloten voor een bepaalde periode. Maar als de einddatum is bereikt, wat gebeurt er dan met de arbeidsvoorwaarden van de werknemers?

Einde looptijd cao. Elke cao kent een einddatum. Tegen die einddatum kunnen cao-partijen, meestal werkgevers- en werknemersorganisaties of een (grote) onderneming en werknemersorganisaties, besluiten de cao te verlengen, onderhandelingen te starten over een nieuwe cao of de cao gewoon te laten aflopen. Enkel als de cao op de einddatum verlengd wordt, blijft voor de werkgever en de werknemer alles bij het oude. Wordt er een nieuwe cao afgesloten, dan gaan de daarin opgenomen (nieuwe) afspraken voor iedere werkgever in de  bedrijfstak gelden, zodra deze algemeen verbindend zijn verklaard door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Voor de werkgevers die lid zijn van de werkgeversorganisatie die de cao afsluit, geldt de nieuwe afspraak meteen op de ingangsdatum van de nieuwe cao.

Cao-loos tijdperk. Is een werkgever lid van de werkgeversorganisatie die de cao heeft afgesloten (een zogeheten ‘gebonden ‘ werkgever), dan blijven de bepalingen na afloop van de cao gelden, totdat er andere individuele of collectieve afspraken worden gemaakt (de nawerking).

Is een werkgever geen lid van de werkgeversorganisatie maar is hij via de algemeen verbindend verklaring (avv) van de cao toch aan de cao gebonden, dan is er geen sprake van nawerking van de cao (tenzij de algemeen verbindendverklaring verlengd wordt). De relatie tussen werkgever en werknemer wordt dan bepaald door de eerder geldende afspraken en de nieuwe afspraken die zij maken., met twee uitzonderingen:

1.   een werknemer kan zich beroepen op verworven rechten. Als hij bijvoorbeeld ziek is geworden in tijd dat de cao nog algemeen verbindend was verklaard, en de werkgever toen verplicht was om 100% van zijn salaris door te betalen o.g.v. de cao, terwijl in zijn arbeidsovereenkomst stond dat de werkgever hem slechts de wettelijke 70% hoefde te betalen, dan blijft hij toch recht houden op 100%.

2.   op grond van redelijkheid en billijkheid.  Uit gedraging kan worden afgeleid dat de werkgever een bepaling uit de algemeen verbindend verklaarde cao ook na afloop bent blijven toepassen. Bijvoorbeeld omdat de volgende algemeen verbindend verklaring er al weer zit aan te komen. De werkgever kan zich er dan niet op beroepen dat er geen sprake is van nawerking.

Nieuwe medewerkers. Geldt er nog geen nieuwe cao, dan mag de werkgever andere afspraken maken dan in de cao stonden. Om nu te voorkomen dat de werkgever binnen zijn bedrijf met twee maten meet bij nieuwe en reeds zitten werknemers, kan het verstandig zijn, om onrust tussen de werknemers te voorkomen, om voor iedere werknemer dezelfde arbeidsvoorwaarden te laten gelden.